Kweektip: Vapour Pressure Deficit

[Modest]

Goeiedag allen!

Over wat gaat het hier? Jawel, VPD! Of als je even slim wilt zijn zeg je gewoon 'Vapour Pressure Deficit'.
Ik kon er verspreid op het net wel wat info over vinden, net zoals op dit en andere fora. Maar ik zag op geen enkel forum echt een beknopte uitleg van wat dit nu allemaal inhoudt.

Ik heb mijn info voornamelijk van Just4Growers, en van Racker hier op het forum. Ik citeer eerst even Racker z'n posts, ik zou het namelijk zelf niet eenvoudiger kunnen uitleggen.
Daarna heb je de infosheet van Just4Growers, welke ik snel even heb vertaald en hier heb neergepoot. Alle credits gaan dus uit naar de eigenlijke bron!

Ook kan het helpen als je begrijpt wat die relatieve luchtvochtigheid (LV) nu net inhoud. Wikipedia helpt je hier graag mee!
Ook Xtreme heeft hier ooit nog interessante weetjes over neergepoot!

Vapour Pressure Deficit, or VPD, is the difference (deficit) between the amount of moisture in the air and how much moisture the air can hold when it is saturated. Once air becomes saturated water will condense out to form clouds, dew or films of water over leaves. It is this last instance that makes VPD important for greenhouse regulation. If a film of water forms on a plant leaf it becomes far more susceptible to rot. On the other hand, as the VPD increases the plant needs to draw more water from its roots (and if it is a cutting, dry out and die). For this reason the ideal range for VPD in a greenhouse is from 0.45 kPa to 1.25 kPa, ideally sitting at around 0.85 kPa. As a general rule, most plants grow well at VPDs of between 0.8 to 0.95 kPa [1]

Bron wiki

Gr R

Simpelweg vertaald:
VPD geeft het verschil aan tussen je LV en de hoeveelheid water die je lucht kan vasthouden als deze verzadigd is.
Eenmaal de lucht verzadigd is met vocht zal er zich condens gaan vormen in de vorm van wolken, mist en (ochtend)dauw op het blad.
Het is dit laatste punt dat VPD nu net zo belangrijk maakt voor de indoor- of kaskweek. Als er zich een laag dauw op het blad gaat vormen krijg je meer kans op rot.
Daarintegen, als de VPD net stijgt gaat de plant meer water uit de grond moeten trekken. En als het nog een jonge plant is gaat die uitdrogen en sterven. Hierdoor is de ideale VPD-waarde tussen de 0.45 kPa tot 1.25 kPa. Idealiter hou je de VPD op 0.85 kPa.
Als vuistregel mag je aannemen dat planten zich het beste voelen bij een VPD tussen de 0.80 en 0.95 kPa.

Re: Wat is vpd

Ik zal een poging wagen,

De meeste onder ons regelen het klimaat doormiddel van een temperatuurregeling (afzuiging harder/zachter) en soms ook met luchtvochtigheidsregeling (hygrostaat met event. een luchtbevochtiger) We houden dan een bepaalde max. temperatuur aan in de dagperiode en een minimale in de nachtperiode. Bv 28 dag en 24 nacht.

De luchtvochtigheid houden we in het begin hoog en deze zakt naarmate het gewas afbloeit. In de volksmond roept iedereen dat je luchtvochtigheid niet hoger mag dan 70% anders krijg je toprot en gaat je filter kaduuk.

Met vpd krijgt dat hele verhaal een schop onder de kont en gaan we out of the box denken. Een hele andere manier van klimaat lezen en regelen. Het komt een beetje voort uit de co2 kweek maar daarover later meer.
In het 1e bericht staat al een beetje wat vpd is. In plat hollands kunnen we het verdampingsdruk of dampdruk noemen.
In een bladmondje heerst er een luchtvochtigheid (RH%) van 100%. In de lucht erbuiten (onze kweekruimte) heerst er een lagere RH%. Bijvoorbeeld 50%. Door het verschil kan het vocht in het bladmondje verdampen naar de lucht erbuiten. Als in de kweekruimte ook een RH% van 100% zou heersen, dan zou de plant niet verdampen. Als de RH% 10% zou zijn, dan kan de plant heel veel verdampen. Ik hoop dat het jullie een beetje logisch in de oren klinkt.

Doordat de plant verdampt wordt het hele proces wat de plant in leven houdt in gang gehouden. Het tekort wat onstaat in het bladmondje wordt weer bijgevuld door de sapstromen in de wortels/stammen/takjes enz. In het kort kun je stellen dat hoe meer een plant verdampt, des te meer een plant drinkt, des te meer voedingstoffen kunnen er eventueel meegenomen worden, des te beter doet hij het.

Nu zou je denken dat iedereen met een RH% van 10% gaat kweken want dan hebben we veel opbrengst! Fout! Er is nl een beperking. Als een plant nl meer verdampt dan de wortels kunnen aanvoeren, gaat het mis. Als de plant teveel gaat verdampen gaan nl de bladmondjes dicht. Dit doet de plant om zichzelf te beschermen. Als de bladmondjes dicht gaan, wordt de verdamping geremd. Er wordt minder water aangevoerd en minder voedingsstoffen. De assimilatie wordt minder en stopt zelfs helemaal.
De plant heeft wel bepaalde reserves aan vocht, maar die raken uitgeput. Bij mensen met een lage RH% zie je dit meestal terug in de laatste 2 lichturen in de dag. De plant staat stil maar je lampen branden gewoon door, gevolg: verbrande blad(punten) en gele blaadjes. Je kan dan net zo goed je lampen uitmaken want er gebeurt toch niks meer.

Doordat een plant water verdampt, koelt deze af. Maak je vinger maar nat en wapper hem heen en weer. Je vinger wordt koud. Een plant of een blaadje is dus bij een goede verdamping altijd kouder dan de lucht eromheen. Hier kunnen we dus aan zien of meten of een plant nog verdampt of niet. De temperatuur die de plant heeft noemen we de planttemperatuur of PT.

Nu hebben zeer geleerde mensen een manier bedacht om te bepalen wanneer dat bladmondje nu het meest open staat. Je kan het nl niet zien en moeilijk meten. Daarom hebben ze er een formule voor bedacht. De formule berekend de verdampingsdruk doormiddel van ruimtetemperatuur, relatieve luchtvochtigheid en planttemperatuur. Dit is de formule;


kPa
where
A = − 1.88x104 B = − 13.1 C = − 1.5x10 − 2 D = 8x10 − 7 E = − 1.69x10 − 11 F = 6.456

Nu denke jullie, WTF moet ik hier nu mee? Dacht ik ook toen ik ermee begon. Daarom hier een link die het iets makkelijker maakt.

https://cals.arizona.edu/vpdcalc/

De uitkomst van de formule is de vpd. Als de uitkomst rond de 1 KPa zit, dan staan de bladmondjes het meest open. (regulier gewas).

Door de bladmondjes ademt de plant ook co2 in en zuurstof uit. Als deze dus sluiten, .....nou ja. je snapt m wel.

GrR

Re: Wat is vpd

Een grotere sapstroom wil zeker niet zeggen dat er evenredig veel voedingszouten daardoor meegenomen worden. De plant neemt immers wat hij nodig heeft (een paar nutrienten daargelaten) De rest blijft achter waardoor er zouten achterblijven en de ec in je medium stijgt. Dit heeft weer invloed op de osmosewerking, zout trekt immers water aan waardoor de worteldruk afneemt en de sapstroom minder wordt. Een lagere worteldruk heeft indirect weer invloed op het punt dat de vpd stijgt.

De hydrokweker kan hier wel iets aan aanpassen door de drain vlak na een watergift te controlleren, wacht je daar lang mee dan stijgt de ec in je medium naar waardes waar je totaal niks mee kan. Door vlak na het watergeven je drain te meten kan je de volgende watergift iets aanpassen waardoor je zouten op een toelaatbaar nivo blijven en de worteldruk ook. De aardeboys profiteren van de bufferende werking van hun medium.
Leuk dat er toch een discussie uit voortkomt.

Nog even over de planttemperatuur voor wie er toch iets mee wil doen.

De planttemperatuur of bladtemperatuur kun je op verschillende manieren meten. Door je hand in een ruimte heen en weer te bewegen voel je de ruimtetemperatuur. Als je hierna een blad (liefst bovenin het gewas) vastpakt, moet dit kouder aanvoelen dan de ruimte. Dit doe je bij een voorkeur tegen het einde van je dagcyclus want dan heeft de plant het t moeilijkst.
Je kan de bladtemperatuur ook meten met een infrarood thermometertje (paar tientjes bij conrad) Dat is een meter waarbij je met een rood lichtpuntje op de bovenste blaadjes schijnt en daar neem je dan een gemiddelde van.
Er bestaan ook planttemperatuurcameras die een deel van het gewas als referentie meten voor de rest van de ruimte. (bv 1m2) en deze waardes worden dan door een computer en andere sensoren omgetovert tot een vpd waarde.

Wat nu te doen als je vpd niet klopt??

Nou, simpel...
Is de vpd te hoog, dan kweek je te warm of/en te droog.> koelen of bevochtigen
Is de vpd te laag, dan kweek je te koud of te nat.>verwarmen of drogen

Wat kunnen we dan nog doen aan de bladtemperatuur? Als deze snel te hoog wordt en met afzuigen of bevochtigen red je het niet (wat meestal zo is) dan kun je de bladtemperatuur verlagen door de instraling van je lampen te verminderen. De instraling van je lampen komt door het infrarode licht (warmte) die je lamp naar beneden straalt.
Deze warmte (straling) kun je niet afzuigen en niet wegblazen zoals men ten onrechte wel eens denkt. Er zijn maar 3 manieren om dit verminderen;
1 Je lamp hoger hangen
2 Iets tussen je lamp en het gewas steken (glas of een spreader)
3 Je lamp dimmen

Hopelijk kunnen jullie er wat mee.

GrR

Da's zowat de beste uitleg die ik hier kon vinden. Maar dan kwam ik het topic tegen op Just4Growers, en deel ik dit graag met jullie!

[Modest]

Eenmaal je begrijpt wat VPD net inhoudt, vallen alle puzzelstukken waarmee je worstelt op z'n plek! Zodra dat gebeurd kun je je beter gaan inbeelden hoe een plant zich voelt.
Neem even de tijd om te begrijpen wat VPD management kan betekenen voor je indoor kweekomgeving. Je planten zullen je dankbaar zijn!

Hieronder kun je in 5 minuten zien wat VPD net betekend. Voor de mensen die te lui zijn om te lezen, hehe.

Iedereen die kweekt weet dat de LV van je kweekomgeving van groot belang is voor onze dames. Een belangrijk onderdeel van het logisch redeneren met betrekking tot je planten is dat je begrijpt wat de LV nu net betekend, hoe planten er op reageren en hoe je het kunt managen en manipuleren.

Eerst even kijken of we allemaal wel op dezelfde golflengte zitten. Als we het over LV hebben refereren we eigenlijk naar de hoeveelheid water in de lucht. Jawel, water.
Water kan alleen in de lucht blijven in de vorm van gas - aka waterdamp -. Hier hebben we het dan NIET over kleine waterdruppels zoals bijvoorbeeld mist of (ochtend)dauw.

tomato_plant_suffering_from_high_temperatures_and_arid_conditions_low_humidity.jpg
Schade aan een tomatenplant wegens slechte een slechte omgeving - hoge temperaturen en een zeer lage LV.Het effect van de LV op de planten.

De LV kunnen we eenvoudig meten gebruik makend van een digitale of analoge meter. De zogenaamde hygrometer. Iedere kweker zou deze al als basic uitrusting in huis moeten hebben.
Vele kwekers staren zich blind op de temperatuur en verliezen daarbij de LV uit het oog. Misschien is dit wel omdat ze niet volledig begrijpen wat dit betekend en hoe je dit voordelig kunt manipuleren.

Ken je die bloedhete zomerse dag, afgesloten door een (hevig) zomers onweer? Dan weet je dat het niet enkel de hitte is die je parten speelt, maar vooral de vochtigheid! Je voelt je constant bezweet, en buiten voelt het als een sauna waaruit je niet kunt ontsnappen.
Wel, die vochtigheid heeft nog een groter effect op planten. Planten willen ook zweten, of beter, willen ook transpireren (water verdampen via hun huidmondjes) om goed te kunnen groeien.

De hoeveelheid water die planten kunnen verliezen door transpiratie wordt (tot op een zeker punt) gereguleerd door het openen en sluiten van de huidmondjes onderaan het blad. Over het algemeen kun je aannemen dat hoe droger de lucht is, hoe meer planten zullen transpireren.


Onder druk.

Alle gassen die in de lucht zweven oefenen een zekere druk uit. Hoe meer waterdamp er in de lucht zit, hoe hoger de waterdruk wordt. Wat betekend dit nu allemaal?
Wel, bij een hoge vochtigheidsgraad (denk aan de zwoele zomerdag) wordt er een grotere waterdruk uitgeoefend op planten dan bij een lage vochtigheidsgraad. Vanuit het perspectief van de plant kan je een hoge vochtigheidsgraad zien als een onzichtbare 'kracht' die langs alle kanten op de planten inbeukt. Wegens de hoge vochtigheidsgraad komt er dus ook een grotere waterdruk op de bladeren terecht, waardoor de planten het lastiger gaan krijgen om hun eigen water 'weg te krijgen' door middel van transpiratie.
Door deze reden gaan planten die met een hoge LV te maken krijgen dus minder gaan transpireren. Omgekeerd gaan planten die met een lage LV te maken krijgen net weinig waterdruk op hun bladeren krijgen, waardoor ze makkelijker kunnen transpireren.


En ja, wat is VPD nu net?

Nu dat we weten wat de LV nu net betekend en begrijpen wat deze met de planten doet, gaan we door naar VPD. Vapour Pressure Deficit, op z'n plat Nederlands zou je het waterdruk tekort kunnen noemen.
Zoals het woord 'deficit' al aangeeft hebben we het over het verschil tussen twee factoren. In dit geval gaat het over het verschil tussen de theoretische waterdruk die wordt uitgeoefend in verzadigde lucht (LV van 100% bij een bepaalde temperatuur) en de actuele waterdruk (ofwel gewoon je LV) die wordt uitgeoefend in het hok bij dezelfde temperatuur.

vapor_pressure_deficit_explained.gifJe vochtigheidsgraad managen.vpd_2degree_500x274.jpgvpd_1degree_500x274.jpg
Hier zie je hoe de VPD waarde verandert wanneer er een kleiner verschil is tussen de omgevingstemperatuur en de bladtemperatuur.


Het effect van de LV op planten.

Planten verwerken LV-schommelingen door het openen of sluiten van hun bladmondjes op de bladeren. Bladmondjes gaan open als de VPD daalt bij een hoge LV, en bladmondjes sluiten als de VPD stijgt bij een lage LV.
De bladmondjes sluiten bij een lage LV om overbodige transpiratie te voorkomen en kunnen slap gaan hangen. Dit heeft ook effect op de fotosynthese aangezien CO2 ook wordt geabsorbeerd door de bladmondjes. Consistent je LV laag houden zorgt dus voor een hele trage groei en een hele kleine plant.
De vochtigheidsgraad heeft dus indirect effect op de snelheid waarmee de fotosynthese gebeurd, dus gaan bij een hoger LV percentage de bladmondjes openen waardoor er CO2 opgenomen kan worden.

thai_basil_leaf_curl_localized_low_humidity_stress.jpg
Deze basilicum blaadjes krullen helemaal naar boven wegens (plaatselijk) een te laag LV percentage wegens een T5 fluo-lamp dat te laag hing.tomato_plants_exhibiting_guttation_excessive_humidity_levels.jpg
Tomatenplant die tekenen vertoont van guttatie vanwege de veel te hoge LV waarde.powdery_mildew_takes_hold_after_poor_humidity_control.jpg
Meeldauw vanwege een te hoge LV.

Kort samengevat krijg je bij een lage VPD/hoge LV meer kans op ziektes en schimmels, er kan guttatie optreden, voedingsproblemen kunnen de kop opsteken en de groei wordt geremd.
Bij een hoge VPD/lage LV krijg je dan weer meer kans op een verwelkte plant met gekrulde bladeren die amper groeien en krokante bladeren krijgen.

Zoals ik al zei is dit geen exact schema dat je moet aanhouden, maar kan het een zeer goede indicatie zijn om beter te begrijpen hoe de planten zich voelen. Zorg vooral dat je goed begrijpt wat de VPD nu net betekend en welke invloed dit heeft op jouw planten. Eenmaal je het concept snapt valt alles op z'n plek.

[kroket]

Ze de tering wat een bak informatie. Dat heb je mooi bij elkaar verzameld en samengevoegd Modest
Was erg interessant en informatief om te lezen! Zo zie je maar weer dat er altijd nog meer uit te halen is

Ga je dit zelf ook actief toepassen?

[Modest]

Zoals in het topic vermeld dient dit niet om heel 'strak' toe te passen. Het is een schema waarop je kunt zien of je plant zich goed voelt in z'n omgeving of niet.
Ik ga het als volgt toepassen: eerst zoals gewoonlijk alles controleren zoals ik normaal doe. Dan af en toe de VPD eens meten, en zien of deze wat in orde zijn voor het stadium waar de plant zich in bevind. Moest dat niet het geval zijn kan ik a.h.v. zo'n schema zien welke invloed ik het beste kan aanpassen.

[kroket]

Dat lijkt me een hele mooie implantatie van dit hele VDP verhaal
Ben benieuwd hoe het voor je uitpakt.

[QnQ]

Kun je misschien betere plaatjes van die schema's vinden ? Deze zijn onleesbaar.
En ik mis de formules nog waarmee je de VPD kunt berekenen

Ik ga wel een beetje twijfelen bij de uitleg van guttatie.
Guttatie heeft niet direct te maken met een hoge LV, maar juist met een hoge worteldruk.
Meestal gebeurt dit 's ochtends, bij een buitenkweek zie je dit regelmatig.
De druppels die je ziet komen niet uit de lucht maar uit de plant en zitten zelfs vol interessante stofjes.

[Modest]

QnQ :
Kak, ik zie het nu pas... De plaatjes zijn allemaal van de oorspronkelijke bron en krijg je daar wel groter te zien. Jij enig idee hoe ik deze hier groter kan plaatsen?
De formule kun je terug vinden in Racker z'n post, maar da's nogal omslachtig.
Op de originele sheet van Just4Growers kun je een eenvoudig Excel bestand downloaden om dit mee te doen.
Ook op de site van Dimlux kun je een calculator vinden, en eventueel een PDF schema laten opsturen. Je kunt nog wel wat calculators online vinden, maar deze werken meestal wel met Fahrenheit.

Qua guttatie denk ik dat hij bedoelt dat een hoge LV er net voor zorgt dat de worteldruk stijgt, en er daardoor een grotere kans is op guttatie.
Ik kende de materie niet dus heb het ook even moeten opzoeken.
Sommige zinnen kunnen misschien wat onlogisch zijn, maar ik lees dit binnen enkele dagen nog eens na om die eruit te krijgen, alsook nog enige schrijffouten.

[Manfred]

Waaw, net ontdekt dat mijn gele bladpunten mogelijks niet van te hoge EC komen, maar van een te hoge VDP

If VPD is too large, the plant stomata will close in an attempt to limit transpiration, which can result in issues like tip burn and leaf curl.

VDP is 1.5 ipv 0.9 SNAG-0000 15-12-2022 12.58.32 12.png

EC is 1.6 (mag 1.8 zijn volgens chart)


ik had toch een hypothetische vraag:

https://scynceled.com/wp-content/uploads/2019/11/Scynce_VPD_chart-01.png

Hypothetisch kan je dus mid/late flower hebben op 35 graden celsius bij een RL van 80% (dit wordt niet gedaan omdat schimmel houdt van hoge RL ?, maar stel nou dat je grow room hypothetisch 0 schimmelsporen bevat, dan kan het? en o ja, je koolstoffilter stopt met werken boven de 70%)

Allez, ik snap niet waarom die chart tot 35 graden celsius gaat?

En ik snap ook niet waarom ze online https://www.royalqueenseeds.com/blog...peratures-n243 dit zeggen:

Seedling Stage

• Seedlings and clones like high humidity levels of 65-70%
• Reason: The root system is not established
• High humidity levels allow water intake through leaves
• Temperatures with lights on: 20-25 C° (lights off: 4-5 C° lower)

Vegetation Period

• Humidity levels can be lowered by 5% each week (acceptable range: 40-70%)
• Temperatures can be increased a little bit (no obligation)
• Reason: Roots absorb more water; evaporation through leaves cools plant(s)
• Temperatures with lights on: 22-28 C° (lights off: 4-5 C° lower)

Flowering Period

• Humidity levels need to be lowered to 40-50% (extremely important)
• You can get away with 55% (anything over 60% is real bad)
• It’s best to slightly lower temperatures in flowering
• Temperatures with lights on: 20-26 C° (avoid high temperatures)

Ok, waarom is er een verschil tussen die VDP chart bovenstaande quote? Omdat bovenstaande quote rekening houdt met schimmel ofzo, omdat bij hogere temp een hogere RL hoort?

Die vdp chart zegt bvb bij 26 graden :60-65% RL